İzmİr Atatürk Lİsesİ Kısa Tarİhİ

İzmir’de ilk Rüştiye (Ortaokul) 1875 yılında açılmış olup ancak on sene sonra 1885’de idadiye (ara lise) dönüşmüştür, ama binanın yapımı üç yıl sürdüğünden ancak 1888 yılında açılabilmiştir. İlk yıl 120 öğrenci kaydolmuştur. 1910 yılına kadar gittikçe artarak 493 öğrenciye ulaşmıştır. İzmir İdadisi’nde 1895 yılı ile 1910 yılları arasında 23-30 çeşit ders okutulduğu ve 15-17 öğretmen görevli olduğu anlaşılmaktadır.

İzmir’de açılacak Sultani (Lise) için 1876 yılında Karantina semtinde 18.000 liraya mal olan şimdiki Mithatpaşa Endüstri Meslek Lisesi planlamıştır. Ancak yeterli öğrenci bulunmadığı için açılamamış ve bu bina 1891 yılında Mektebi Sanayiye devredilmiştir. 1884 yılında idadilerin yapımı için yeni bir vergi konarak gelir sağlanmış ve İzmir İdadisi de Konak meydanında Hükumet Konağı’na bitişik olarak yapılan binada 23 Temmuz 1886 yılında ilk üç sınıf için yeterli öğrenci kaydedilerek 3 sınıflı olarak açılmış ve 1889’da ilk mezunlarını vermiştir. İdadi’nin İlk müdürü de Tarih öğretmeni Abdurrahman beydir. Gündüzlü olan idadi, Ocak 1889 da 75 yatak kapasiteli yatılı okul halini almış ve 1890 yılında da 7 yıllık ve yatılı olarak çalışmaya başlamıştır. 

Okulumuzun bugünkü binası ilk olarak Rum Kız Okulu olarak yapılmış, işgal yıllarında da hastane olarak kullanılmıştır.

İdadinin başından beri verilen Fransızca derslerine ek olarak, 1891 yılı itibariyle okulda Rumca da ders olarak okutulmaya başlanmıştır. 1901 yılında İzmir İdadisinde ziraat ve ticaret şubeleri açılmıştır. 16 Ekim 1910 yılında 7 yıllık idadilerin Sultaniye dönüştürülmesi esnasında İzmir idadisi de, İzmir Mekteb-i Sultanisi adı ile eğitime başlamıştır.
İzmir Sultanisi, 15 Mayıs 1919’da Yunan işgalinden sonra önce okula Yunan askerleri yerleştirilmiş ve Yunan İşgal Komiserliği binası olarak kullanılmıştır. Yunanlıların tayin ettiği genel vali ve onun emrinde çalışan fevkalade komiserlik binayı teslim alıp adliye binası yapmıştır. 13 Eylül 1920’de okula öğrenci kaydı yapılmış, fakat Yunan fevkalade komiseri M.Gonorakli’nin kesin emri ile binada eğitime izin verilmemiş, öğrenciler Hilal İdadisi ’ne (442.Sokak [Arap Fırını Sokağı] da bulunan Dumlupınar ilkokulu) kaydırılmıştır. Bu bina cumhuriyet döneminde Dumlupınar İlkokulu olarak daha sonra da Milli eğitim Müdürlüğü’nün satın alma bürosu olarak kullanılmıştır. 2000’li yıllarda yanan bina şimdilerde restorasyon için beklemektedir. 

Kurtuluştan sonra 1 Ekim 1922'de öğrenci kaydına ve Ekim sonunda da eğitime tekrar başlanmıştır. Bu esnada Konak'taki bina yetersiz kalınca daha büyük bir bina aranır olmuştur. Arana bina İzmir Atatürk Lisesi (İAL)'nin şu an bulunan binasıdır. İzmir’in yanmadan önce Çalgıcıbaşı semti diye anılan semtte, yangından evvel Saint John Katolik Katedralinin önündeki Cathedral Sokakta olan bu bina 1909 yılında yapılmaya başlanan ve 1912'de biten, Rum Kız Okulu binasıdır. İşgalden önce İzmir'deki Rum halkının ihtiyacına yeterli olmayan şu an Alsancak Devlet Hastanesi'nin Acil Servisi olan eski Fransız Hastanesi (1908)'nin yanındaki Linardopoulo Rum Kız Okulu (1871)'nun genişletilmesi kapsamında yapılmıştır.  Ancak bu yeni inşa edilen bina işgal yıllarında Rum Hastanesi olarak kullanılmıştır. 

İzmir Erkek (Atatürk) Lisesi

1922-1923 ders yılı sonunda Sultanilerin adı 'Lise' olunca okul İzmir Erkek Lisesi adını almıştır. Bina savaş yıllarında yağma edildiği için 1923 yılında okul binasının dış sıvaları, şimdiki ön ve arka bahçeleri yoktu. Okuldan denize kadar olan alan (Cumhuriyet Meydanı) dahil tüm çevresi büyük İzmir yangınından kalan yıkık binalarla dolu harabe halinde idi. Daha önce okul müdürü lojmanı olarak kullanılan ve yakın zamanda İAL Eğitim Vakfı tarafından müzeye çevrilen bina da, büyük İzmir yangınında yanmayıp kalan binalardan biridir. 

O zaman için okulun sadece deniz tarafında kapısı vardır ve kara tarafı (şu anki Lozan Ve Montrö Meydanları) tekin olmadığı için bahçe sınırları yüksek duvarlar ve çam ağaçları ile çevrelenmiştir. 1923-28 yılları arasındaki ilk beş yılda yangından kalan enkazlar kaldırılarak okula bahçe kazandırılmıştır. 

1923-24 öğrenim yılında binaya su ve elektrik bağlanmış, 1925-26 öğretim yılında ise yemekhane ve mutfak ile 4 adet yatakhane yapılmıştır. Aynı zamanda okul bahçesi de büyütülmüş ve şimdiki alanı bulmuştur. 

İzmir Atatürk Lisesi zaman içerisinde okuldan denize kadar olun yapımı, altyapı destekleri, yeni yurt binaları, laboratuvar ve spor salonu gibi pek çok gelişme ile yeni cumhuriyetin eğitim sisteminde öncü olmuş ve Türkiye'nin önemli isimlerinin yetiştiği bir okul haline gelmiştir.

Bina artan öğrenci sayısına yetmediği için 1933-34 eğitim yılında Tilkilik semtindeki eski Amerikan Okulu'na şube niteliğinde orta kısım nakledilmiştir. Günümüz Kız Lisesi'nin bulunduğu binada hizmet veren İzmir Erkek Öğretmen Okulu Balıkesir’e nakledilince o binaya şimdiki Namık Kemal Lisesi binasında olan Kız Lisesi nakledilerek boşalan bu binada da İzmir Erkek Lisesi'nin Şubesi yerleştirilmiştir. Bu şube 3 Mart 1939 tarihinde İzmir İkinci Erkek Lisesi adını almıştır. 1942 yılında Birinci Erkek Lisesi devrin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün okulu ziyaretinden sonra 'İzmir Atatürk Lisesi' adını almıştır. 

1 Şubat 1931 Matematik Dersi - Okulumuz Ulu Önder Atatürk tarafından 15 Ekim 1925 ve 1 Şubat 1931 yıllarında olmak üzere iki defa ziyaret edilmiştir.

İzmir Atatürk Lisesi, 1998-99 yılında Anadolu Lisesi statüsüne geçmiş olmasına rağmen adının özelliğinden dolayı Anadolu kelimesi adında kullanılmamaktadır. MEB izniyle tarihi değerlerinden dolayı yayınlanan genelge ile yönetmeliğe göre “Konak Atatürk Anadolu Lisesi” yerine 'İzmir Atatürk Lisesi' ismi ile adlandırılması bildirilmiştir. 2000 yılından buyana da Kız-Erkek Karma eğitim yapılmakta olup Erkek öğrenciler için yatılı kısım devam etmektedir.